نقد فیلم معکوس؛ نشانی از کیمیایی پسر از پدر
پولاد کیمیایی در اولین تجربه کارگردانی خود با فیلم معکوس به جشنواره فیلم فجر آمد. فیلمی که قرار بود روز اول جشنواره، برای اهالی رسانه به نمایش درآید.
پولاد کیمیایی در اولین تجربه کارگردانی خود با فیلم معکوس به جشنواره فیلم فجر آمد. فیلمی که قرار بود روز اول جشنواره، در سانس آخر برای اهالی رسانه در کاخ جشنواره به نمایش درآید اما بازیگران و عوامل را شوکه کرد. چرا که فیلم دوم یعنی تختی در زمان مناسب نرسیده بود و برگزار کنندگان جشنواره مجبور به جایگزینی فیلم معکوس با تختی شدند. این شاید شروعی همراه با دلخوری برای پولاد کیمیایی و گروهش در جشنواره فجر بود. اما آنچه در سالن نمایش و بعد از آن در نشست خبری فیلم معکوس اتفاق افتاد برای یک کارگردان فیلم اولی راضی کننده بود.
فیلم معکوس یک فیلم خانوادگی است. کارگردان و تهیه کننده آن پدر و پسر هستند و مضمونی اجتماعی و خانوادگی دارد. فیلمی که کمی از سینمای پدر وام گرفته و دیالوگ محور است. از همان دقیقه‌های ابتدایی زد و خورد و زخم و خونریزی دارد. فضای تیره، گریم‌های تند را در بر گرفته و حتی اگر پولاد کیمیایی هم کارگردان آن نبود احتمالا منتقدان این فیلم را تقلیدی از سینمای کیمیایی بزرگ می‌دانند. منتقدانی مثل محمود گبرلو که پس از تماشای فیلم معکوس گفته است: «برخی فکر می‌کنند آنچه پولاد کیمیایی انجام می‌دهد تحت حمایت پدرش است، پس من فکر می‌کنم در اینجا پولاد کیمیایی باید تکلیف خود را روشن کند و اگر به عرصه فیلمسازی وارد شده است باید از پدر و تفکراتش دور شود تا فیلمساز مستقلی شود؛ هرچند در این فیلم به شدت رگه‌هایی از تفکر سینمایی پدر او دیده می‌شود. در فیلم معکوس رگه‌هایی از دوستی، رفاقت و حتی خیانت دیده می‌شود که در درون تفکرات مسعود کیمیایی وجود دارد و طبیعتا به پسر او نیز منتقل شده است. ولی اگر قرار است پولاد فیلمساز موفقی شود نباید وابسته به پدر فیلمسازش باشد.»
اکران آنلاین فیلم پسرکشی | تکرار تاریخ
البته که پولاد کیمیایی هم در نشست خبری فیلم معکوس ذهنیت پدرش در شکل گیری این فیلم را تایید کرد و گفت: “من گرامر سینما را از پدرم یاد گرفتم و اصلا این نبوده که بخواهم ژست متفاوت بودن بگیرم. سینمای مسعود کیمیایی در نهایت قهرمانش آن پاکی و ایستادگی را دارد و در ذهن مخاطب همیشه محکم می‌ماند. اینجا اما این گونه نیست. اینجا قهرمان ما برنده مسابقه نمی‌شود. من در ابتدا خواستم از جامعه و خودم دور نمانم. می‌خواهم دوربینم را در زاویه‌ای قرار بدهم که خودم را در آن پیدا بکنم. من به آن سینمایی که پدر دارد و ریشه در فرهنگ کهن ایرانی دارد علاقه دارم، اما در اینجا به گونه‌ای دیگر روایت شده است. پدرم در فیلم معکوس در تیپ‌ها ظاهر شده بود نه کاراکترها.” کاراکترهایی که مخاطب را جذب نکرد و شخصیت پردازی آن‌ها به نیمه دوم فیلم موکول کرد. اتفاقی که باعث شد در همان نیمه ابتدایی برخی از اهالی رسانه سالن نمایش را ترک کنند و آنطور که باید جذب اولین ساخته پولاد کیمیایی نشوند.
فیلم معکوس نقاط قوت زیادی دارد. به عنوان تجربه اول یک کارگردان بسیار یک دست و بدون انحراف است. فیلمبرداری خوب تورج منصوری و تدوین مصطفی خرقه پوش عامل دیگر موفقیت فیلم معکوس است و البته اگر از این بیت غافل شویم که «پسر کو ندارد نشان از پدر» می‌توانیم به آینده پولاد کیمیایی در کارگردانی امیدوار باشیم.
نقد فیلم زهرمار؛ فیلمی نزدیک به واقعیت
کارگردانی که خود او درباره انجامش در نشست خبری فیلم معکوس نظر جالبی دارد و می‌گوید: «جهان کارگردانی بسیار متفاوت از بازیگری است. وقتی از کل به جز نگاه می‌کنی، خودت نمی‌توانی بازیگر باشی و تمام کارگردان‌هایی که این موقعیت را تجربه کردند، زیاد موفق نبودند. اصلا در این فیلم جای بازی من نبود. آنقدر سرم شلوغ بود که اصلا وقت نداشتم، به بازی فکر کنم. از طرف دیگر، دوست داشتم کارگردانی کنم.»
پولاد کیمیایی در ادامه و درباره دغدغه‌اش برای فیلم سازی در این فیلم گفت: «احساس می‌کردم هیجان از سینمای ما رفته و سینمای ایران نصیحت گرا شده و سعی کردم این فیلم را تغییر دهد. من خواستم یک چالش تکنیکی در کار داشته باشم و روایت گر چند قهرمان باشم که در یک راستا قرار می‌گیرند. دوست داشتم سینما را تجربه کنم و فیلمی بسازم که در مدیوم تلویزیون نباشد و با ضربان قلب تندی ساخته شود. می‌خواستم فیلم در لایه اول نماند و فقط فیلمی نباشد که ژانرش اکشن است. می‌خواستم فیلمم ژانر اجتماعی هم داشته باشد.»
