فیلم ترکی «حکایت طولانی» در بستر تاریخ یک سرزمین، داستان یک زندگی و سرگذشت یک شخصیت به ظاهر معمولی ولی واقعی و باورپذیر را روایت میکند.
شاید برایتان جای سؤال داشته باشد که چرا در سینمای ترکیه، درامهای تاریخی محبوبیت بالایی دارند؟ منظور آثاری نیست که به یک رویداد یا بازه تاریخی خاص میپردازند یا سعی در بازتعریف سرگذشت حوادث و شخصیتهای مهم دارند، بلکه روایت زندگی شخصیتهای معمولی در بستر تاریخ که با فراز و نشیبهای مختلف همراه میشود. ریشه این مسئله را باید در ادبیات معاصر ترکیه جستجو کرد که طی نیم قرن گذشته، رمانهای معاصر ترکی با پیروی از الگوهای کلاسیک، سهم زیادی را به خود اختصاص دادهاند. فیلم ترکی «حکایت طولانی» (با نام اصلی Uzun Hikâye) نمونهای برای همین بحث است. با فیلیمو شات همراه باشید تا نگاهی کوتاه به این فیلم داشته باشیم.
«حکایت طولانی» که سال ۲۰۱۲ توسط عثمان سیناف ساخته شده، اقتباسی از رمانی به همین نام، از نویسنده سرشناس، مصطفی کوتلو است. این رمان با عنوان «داستان طولانی» به فارسی هم ترجمه شده و جزو معروفترین آثار کوتلو نیز محسوب میشود.
قصه، درباره پسربچهای است که در سالهای دور و پیش از جنگ جهانی دوم، همراه پدربزرگ خود از بلغارستان به ترکیه پناهنده شده است. پسر یتیم با سختی بزرگ میشود و یاد میگیرد که روی پای خودش بایستد. در جوانی عاشق دختری زیبا از یک خانواده ثروتمند میشود. آنها وقتی با مخالفت خانواده دختر روبهرو میشوند، با هم فرار میکنند و از شهر میگریزند. در دوردست، زندگی تازهای شروع میکنند و صاحب فرزند میشوند. سالها بعد هم شاهد تقابل میان پدر و فرزند هستیم. در تمام این مدت هم شخصیت اصلی به دلیل فعالیتهای سیاسی چپگرایانهاش از سوی مأموران دولتی تحت فشار و تعقیب است. این داستانی است که طی سه دهه و از دهۀ چهل تا دهۀ هفتاد میلادی روایت میشود؛ داستان یک آدم معمولی که فقط میخواهد زندگی سادهای داشته باشد و تمام ماجرا درباره همین میل شورانگیز او به زیستن با وجود تمام سختیها و مشکلات است.
از «حکایت طولانی» در زمان ساخت و نمایش بهعنوان بهترین اثر عثمان سیناف یاد میشد؛ کارگردانی که سالها قبل با سریال «دره گرگها» به شهرت رسیده بود و هنوز هم در سینما و هم در تلویزیون فعالیت پیوسته و مداومی دارد. ازجمله نکات معروف درباره کارهای سیناف همکاری متعدد او با کنعان ایمیرزالیاوغلو است که در «حکایت طولانی» نیز نقش اصلی را به او سپرده. با وجود تحسینها و تبدیلشدن فیلم ترکی «حکایت طولانی» به نقطه عطف کارنامه سیناف، فیلم درمجموع اجرایی تلویزیونی دارد. بهطور ویژه وقتی آن را با فیلمهای مهم سینمای ترکیه در همان محدوده زمانی مانند «روزی روزگاری در آناتولی» و «رویای پروانه» مقایسه کنیم، فیلم در بازسازی فضای تاریخی، بیشتر به سریالهای تلویزیونی نزدیک میشود. البته «حکایت طولانی» همچنان لحظات تأثیرگذاری دارد که بیشتر آنها از کتاب کوتلو نشئت گرفتهاند.
نقد فیلم ترکی «خویشاوندان پدربزرگم»؛ سرگذشت مهاجران به روایت سینمای ترکیه
کتاب و منبع اقتباس فیلم به گواه کسانی که آن را خواندهاند، پر از لحظات فوقالعاده و شامل تصویرسازیهای قدرتمندی است که باعث شده از آن بهعنوان رمانی سینمایی یاد شود. در فرایند اقتباس، داستان با تغییراتی هم مواجه شده که نتیجهاش، ساده و سهلپسندتر شدن فیلم است. مثلاً کتاب، تم سیاسی پررنگی دارد و گرایشهای شخصیت اصلی که بعداً برایش دردسر درست میکنند یکی از محورهای مهم قصه است، اما در فیلم این جنبه تا حدود زیادی تقلیل پیدا کرده. پایان فیلم هم با رمان به کل فرق میکند و بهمراتب خوشبینانهتر است.
فیلم ترکی «حکایت طولانی» مانند خیلی از رمانهای پرکشش و معاصر ترکیه، در بستر تاریخ یک سرزمین، داستان یک زندگی و سرگذشت یک شخصیت به ظاهر معمولی ولی واقعی و باورپذیر را روایت میکند و همین باعث میشود که مخاطب با شخصیت در طول داستان همراه شود. اگرچه فیلم در بخش اجرا و کیفیت تولید، نسبت به خیلی از آثار مهم سینمای ترکیه در مرتبه پایینتری قرار میگیرد، اما بهواسطه داستان گیرا و پرکشش خود میتواند با تماشاگران ارتباط برقرار کند. از همین رو، قابل پیشنهاد به مخاطبانی است که به دنبال یک ملودرام یا درام انسانی با فراز و نشیبهای احساسی و عاطفی میگردند.
فیلم سینمایی «حکایت طولانی»، محصول ۲۰۱۲ ترکیه، به کارگردانی عثمان سیناف و با نقشآفرینی کنعان ایمیرزالیاوغلو، توغچه کازاز، مصطفی آلابورا، ظفر الگوز، عثمان آلکاش و… هماکنون در فیلیمو قابلتماشاست.