نقد و بررسی فیلم سال دوم دانشکده من ؛ اثر جدید رسول صدرعاملی
بازگشت رسول صدرعاملی پس از ۹ سال به عرصه کارگردانی با فیلمی اجتماعی و از جنس دهه هفتادیها به نام سال دوم دانشکده من در جشنواره فجر ۳۷ ام همراه بود.
بازگشت رسول صدرعاملی پس از ۹ سال به عرصه کارگردانی با فیلمی اجتماعی و از جنس دهه هفتادیها به جشنواره فجر ۳۷ ام همراه بود. فیلمی که در روز اول جشنواره در میان هالی رسانه در کاخ جشنواره به نمایش در آمد و نشست پرسش و پاسخ آن هم با استقبال زیادی از سوی خبرنگاران و عکاسان همراه شد. فیلم سال دوم دانشکده من فیلمی بر اساس فیلمنامه ای از پرویز شهبازی است که رفاقت با تم دخترانه، آن هم از نوع دهه هفتادی را به تصویر می کشد. قهرمان های اصلی این فیلم دو دختر ۲۰ ساله دانشجو هستند که اتفاق های یک سفر دانشجویی زندگی آن ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. صدرعاملی در این فیلم هم مانند کارهای گذشته اش در پی بازی گرفتن از بازیگران بی تجربه و جوان بوده است و به همین دلیل هم هر دو دختر نقش اول فیلم او اولین تجربه بازیگری شان را پشت سر می گذاشتند. صدرعاملی برای انتخاب این دو بازیگر از ۹۰۰ نفر متقاضی به کمک پانته‌آ پناهیها تست گرفته و در نهایت به این دو نفر رسیده است. با اینکه این نحوه انتخاب و بازی گرفتن از بازیگران بی تجربه تداعی گر ترانه علیدوستی جوان در « من ترانه ۱۵ سال دارم» است اما صدر عاملی در نشست خبری فیلمش معتقد بود از ترانه علیدوستی و هر بازیگر دیگر تنها یک نفر داریم و نباید منتظر شد تا بازیگران جدید را در قالب های بازیگران دیگر دید.
مروری بر تاریخچه جشنواره فیلم فجر
فیلم سال دوم دانشکده من ریتم آرامی دارد. از هیجان و گره در آن خبری نیست. از دیالوگهای خیره کننده و جذاب هم خبری نیست. با اینکه فیلمنامه آن را پرویز شهبازی نوشته است اما در طول مراحل پیش تولید ۳ بار بازنویسی شده تا به جهان صدرعاملی نزدیک شود و شاید به دلیل همین بازنویسی ها است که برخی کشش ها و جذابیت های فیلمنامهای در آن دیده نمی‌شود. اما آنچه قصد اصلی کارگردان بوده است تصویر کشیدن روابط و غرایز انسانی در میان نسل جوان و ۲۰ ساله هایی است که در پی دست پیدا کردن به تعریف های مختلف از زندگی هستند.
با اینکه صدر عاملی در به تصویر کشیدن التهاب های جامعه بسیار موفق بوده و دغدغه مندی اجتماعی اش را در گذشته با فیلم های درخشانی که در کارنامه دارد نشان داده اما انگار در این فاصله ۹ ساله فعالیت نکردن محافظه کار شده و حالا در فیلم تازه اش به روایتی صرف از انسان و روابط انسانی پرداخته است. محافظه کاری ای که سوال یکی از خبرنگاران در نشست خبری فیلم فیلم سال دوم دانشکده من از رسول صدر عاملی بود اما او این مفهوم را قبول نداشت و در پاسخ گفت: « سینمای اجتماعی مدعیان زیادی دارد که خوب در همه زمینه ها کار می کنند. ولی من این واحد را ۲۵ سال پیش پاس کردم و سینمای اجتماعی را تجربه کردم. عرض من در این فیلم این بوده که چگونه می شود از این سینمای اجتماعی به سینمای انسانی رسید. اینکه تاکید به اخلاق می کنید شاید اگر یک بار دیگر فیلم دیده شود این مسائل بهتر درک شود.»
در طول نشست صدر عاملی تاکید زیادی بر طرح مسائل انسانی در فیلمش داشت و به خبرنگارانی که او را بابت به مقصد نرساندن فیلمش نقد می کردند گفت: «اینکه موضوع یک خطی باشد و اینکه به یک دغدغه ملتهب اجتماعی نپرداختم نیت اصلی من بودم. از سینمای اجتماعی فاصله گرفتم و به سینمای انسانی رسیدم. تجربه سه گانه زائر برای من تجربه جدیدی بود که به شخصیت فیلم بپردازد. برایم مهم این بود کاراکترهایم شما را درگیر مشغله‌های ذهنی خودشان کنند. در واقع قصه در ذهن کاراکترها می گذرد نه در اجتماع. فضای ملتهب اجتماعی در همه رسانه ها و فضاهای مجازی دیده می شود و فکر می کردم باید در میان این میزان از جهان خیانتکار از رفاقت حرف بزنیم و از دوست داشتنی که مبتنی بر رفاقت است. کاراکترهای در معرض غریزه خود قرار می گیرند و غیرزه شان قالب می شود و اینکه چطور از این دوران بگذرند و به انسانیت و رفاقت بگذرند»
همه چیز درباره جشنواره فیلم فجر ۹۹
خبرنگار بعدی از صدرعاملی درباره مشکل دختران این فیلم سوال کرد که او در اینباره گفت: «درگیری های ذهن متناقض همه ما در احوالات مختلف. شما در عاشقانه ترین شکل با یارتان ممکن است ساعتی بعد در موقعیتی آن عشق را فراموش کنید. چه کسی می گوید این موقعیت را تجربه نکرده است. اینکه در این موقعیت گذشته باشد یا فرورفته باشد به خودش مربوط است و این ربطی به نسل جوان و دهه شصت و هفتاد و … ندارد.»
در نهایت به نظر می رسد فیلم تازه صدر عاملی در به تصویر کشیدن جهان ذهنی کارگردان موفق نبوده است. کارگردانی که بارها تاکید دارد میخواهد روابط انسانی را نشان دهد اما آنچه در نهایت مخاطب را درگیر می کند روایتی کند و بدون کشش از رفاقت دو دوست با چاشنی عشق و خیانت است.
