نقد و بررسی متاسفیم جا ماندی؛ صدای خرد شدن استخوان‌ها
کن لوچ کارگردان و پل لاورتی فیلم‌نامه‌نویس با «متاسفیم جا ماندی» حضوری طوفانی در جشنواره کن داشتند.
کن لوچ کارگردان و پل لاورتی فیلم‌نامه‌نویس با «متاسفیم جا ماندی (Sorry We Missed You)» حضوری طوفانی در جشنواره کن ۲۰۱۹ داشتند؛ فیلمی که آن را می‌توان بیانیه‌ای پرشور از قلب بریتانیای مدرن دانست. بریتانیای امروزی که سازندگان فیلم آن را سرزمین «قراردادهای صفر ساعتی»* و بردگی برای نظام اقتصادی می‌دانند. اولین نکته‌ای که در بررسی متاسفیم جا ماندی جلب‌توجه می‌کند، بازگشت لوچ به سبک‌و‌سیاق کار‌های قبلی‌اش و حال‌و‌هوای سینمای ویتوریو دسیکا به‌خصوص فیلم «دزد دوچرخه» است. دسیکا از پیشگامان سبک نئورئالیسم در سینمای ایتالیاست.
* نوعی قرارداد پاره‌وقت که در آن ساعت کار مشخصی برای کارمندان وجود ندارد و آن‌ها در شرایط خاص به محل کار احضار می‌شوند.
لوچ و لاورتی در اثری بی‌رحم و بی‌نظیر به سراغ یکی از موضوعات معاصر رفته‌اند که بسیار حیاتی است اما در صدر اخبار جایی ندارد.
در بررسی متاسفیم جا ماندی ، متوجه وجود نوعی «آسیب‌شناسی» برای توسعه اقتصادی می‌شویم؛ هزینه انسانی پرداخت‌شده‌ای که باید به‌عنوان یکی از واقعیت‌های زندگی بپذیریم. رویکرد لوچ در این فیلم، مشابه چیزی است که در اثر قبلی او با نام «اینجانب، دنیل بلیک» دیده‌ایم؛ در هردو فیلم، شاهد تحقیقات اساسی، مصاحبه با منابع آگاه بدون افشا هویتشان و پرداخت دقیق به جزییات پیرامون موضوع هستیم. «متاسفیم جا ماندی» را به چند دلیل می‌توان بهتر از «اینجانب دنیل بلیک» دانست: فیلم جدید «پخته‌تر» است، موقعیت‌های دراماتیک متنوع‌تری دارد، خط داستانی قوی‌تری دارد و همه این‌ها به بازیگرها امکان استفاده مفیدتر از توانایی‌هایشان را می‌دهد؛ صداقت و امانت‌داری در بازی‌ها کاملا مشهود است و کیفیتی تاثیرگذار ایجاد می‌کند. اما در هنگام تماشای فیلم، برای لحظاتی شاهد سایه‌اندازی موضوع سیاسی آن بر تمام ویژگی‌های دیگر هستیم.
مروری کوتاه بر فیلم میکاپ محصول ۲۰۲۰
داستان حول محور ریکی (با بازی کریس هیچن) شکل می‌گیرد؛ مردی که پیش‌ازاین، به‌عنوان کارگر ساختمانی در نیوکسل مشغول کار بوده است. ریکی در جریان رکود اقتصادی سال ۲۰۰۸، هم شغل و هم وثیقه‌ای که در گرو بانک داشته است را از دست می‌دهد. او مردی مهربان و سختکوش است؛ کمی زود عصبانی می‌شود و به نوشیدن الکل هم علاقه دارد. ریکی و همسرش ابی (با بازی دبی هانیوود) که در شرایط مالی بدی به سر می‌برند، خانه‌ای رهن می‌کنند. ابی، پرستاری قراردادی است که در طول روز برای رسیدگی، غذا دادن و حمام کردن افراد معلول، سالمند و آسیب‌دیده به خانه‌های مختلف سر می‌زند. سنگینی بار مسئولیت‌ها و ساعت کار طولانی، باعث می‌شود که ابی زمان و انرژی کافی برای رسیدگی به دو فرزندش (سب و لیزا جین) را نداشته باشد؛ سب پسری نوجوان است که رگه‌هایی از استعداد هنری در وجودش دیده می‌شود اما زمینه لازم برای رشد و شکوفایی‌اش مهیا نیست. او خواهری کوچکتر، باهوش و بااستعداد دارد.
همسر ریکی، او را تشویق می‌کند که برای درآمد بیشتر، به رانندگی برای یک شرکت ارسال بسته‌های پستی مشغول شود. ریکی به این توصیه عمل می‌کند اما ورود به حرفه جدید چندان هم آسان نیست؛ مدیر شرکت، که در نگاه اول متوجه سختگیری و لجبازی‌اش می‌شویم، نوعی قرارداد نیمه‌حضوری به او پیشنهاد می‌کند. طبق این قرارداد، هیچ‌کدام از مزایای در نظر گرفته‌شده برای کارمندان، شامل حال ریکی نمی‌شود. همچنین او باید بسته‌ها را با ون شخصی‌اش تحویل دهد و اگر بخواهد از ون‌هایی که در مالکیت شرکت هستند استفاده کند، باید متعهد شود که هرروز تعداد مشخصی بسته (که کم هم نیستند) را به مقصد برساند. سیستم انجام کار در این شرکت، بسیار دشوار و در مواردی غیرانسانی است. همه‌چیز با دقت بسیار انجام می‌شود، حجم مسئولیت‌ها زیاد و کارها فشرده است؛ ریکی حتا وقت کافی برای دستشویی رفتن هم ندارد. کار کردن در این شرایط طاقت‌فرسا خیلی زود او را از پا می‌اندازد درحالی‌که شرایط بیمه درمانیش هم معلوم نیست.
ریکی برای بهبود شرایط کاری و مالیش، به فکر فروش ماشین و خرید ون می‌افتد؛ او برای این کار باید رضایت همسرش را جلب کند چون ابی برای رفت‌وآمد به خانه‌های متعدد و ملاقات با بیماران به ماشین نیاز دارد. خانواده ریکی و ابی، در گردابی افتاده‌اند که بیرون آمدن از آن چندان آسان نیست؛ شرایط غیرانسانی کار، فشار وحشتناک مالی و چالش‌های پی‌در‌پی لحظه‌ای آرامشان نمی‌گذارند. ریکی از حداقل حقوق انسانی برخوردار است و طبق موارد قانونی موجود در قراردادش، در درازمدت محکوم به کار بیشتر برای شرکت خواهد بود. ابی هم تحت شرایط قراردادهای «صفر ساعتی» کار می‌کند و وضع بهتری ندارد؛ این نوع قرارداد هم برای او ظالمانه است و هم امکان رسیدگی درست به بیماران را نمی‌دهد. بازی هنرمندانه دبی هانیوود در مواجهه با بیمارانی که مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند، صحنه‌های تاثربرانگیزی خلق می‌کند.
خانه و خانواده ریکی بیش از هر زمان دیگری تحت تاثیر نابسامانی شرایط قرار می‌گیرند و تنش‌ها، فضایی غیرقابل‌تحمل ایجاد می‌کنند. گروه بازیگران، در به تصویر کشیدن موقعیت تراژیک «خانواده‌ای در آستانه فروپاشی» بسیار موفق عمل می‌کنند و نمایشی استادانه ارائه می‌دهند.
آنچه در بررسی متاسفیم جا ماندی شاهدش هستیم، فقط پرتره‌ای از «برگزیت» نیست؛ تصویر مشکلاتی است که همه مردم با آن دست به گریبان‌اند. نمی‌توان با اطمینان گفت که قصد تیم سازنده نشان دادن وضعیت مردم لندن پس از برگزیت بوده است، اما طبق اطلاعاتی که از اتحادیه اروپا داریم، می‌توانیم به وجود قوانین متقن برای حمایت از حقوق نیروی کار مطمئن باشیم؛ بنابراین چندان دور از ذهن نیست که مردم خارج از حوزه این قوانین، مورد ستم و استثمار قرار بگیرند و در معرض تهدید انزوای اقتصادی و فقر باشند.
«متاسفیم جا ماندی» در جشنواره کن ۲۰۱۹ به نمایش درآمد و اکران عمومی آن در انگلستان، از اول نوامبر (مقارن با دهم آبان سال جاری) آغاز خواهد شد.
منبع: The Guardian
