سید آریا قریشی 101 نوشته

درحالی‌که پس از سال 1388 طبقه متوسط شهری در کانون توجهات جریان‌های فکریِ اجتماعی و سیاسی قرار داشت، سینماگران ایرانی هم به‌سمت نمایش زندگی طبقه متوسط پیش رفتند. برخلاف جریانی که در دهه 90 در سینمای ایران پا گرفت و بیشتر روی مشکلات مالی و تبعات آن تاکید داشت، در اواخر دهه 80 بحث در مورد مسائلی چون…

سال‌ها قبل، کسانی که به تماشای دو سری مجموعه تلویزیونی داستان یک شهر نشستند، متوجه شدند که با کارگردان و فیلمنامه‌نویسی مستعد سروکار دارند که نگاه دقیقی به محیط اطراف دارد. بنابراین وقتی اصغر فرهادی به‌سراغ ساخت فیلم‌های سینمایی رفت، انتظارات از او چندان پایین نبود. دو فیلم اول فرهادی یعنی رقص در…

بهرام بیضایی زمانی به‌سراغ ساخت مسافران رفت که از میان ۴ فیلم قبلی او دو فیلم (چریکه تارا و مرگ یزدگرد) توقیف شده بودند، یک فیلم (باشو، غریبه کوچک) با چند سال تاخیر اکران شده بود و تنها یک فیلم (شاید وقتی دیگر) با فاصله نه‌چندان زیادی از زمان ساخت روی پرده رفته بود. اما حتی آن فیلم هم با کم‌توجهی…

زیر درختان زیتون، سومین بخش از سه‌گانه عباس کیارستمی محسوب می‌شود؛ سه‌گانه‌ای که در شمال ایران می‌گذشت و با عنوان سه‌گانه کوکر شناخته می‌شود. شاید ویژگی مهم این فیلم، خصلت فیلم‌درفیلم آن باشد. زیر درختان زیتون در واقع از دل سکانسی از فیلم قبلی این سه‌گانه، زندگی و دیگر هیچ، بیرون آمده بود و به شرایط…

دو فیلم سفر به چزابه و نجات‌یافتگان -که دومی پس از تاخیری چندساله با نام تحمیلی تا آخرین نفس روی پرده رفت- بخش‌هایی از یک مجموعه تلویزیونی به نام سفر به چزابه بودند که در قالب دو اثر مستقل در معرض تماشا قرار گرفتند. تماشای این دو فیلم در چهاردهمین جشنواره فیلم فجر، هم مخاطبان آثار قبلی رسول…

فیلم بوتیک برای حمید نعمت‌الله چیزی بیش از یک شروع امیدوارکننده به‌شمار می‌رفت. اولین فیلم نعمت‌الله خیلی‌ها را بابت ورود یک فیلمساز باذوق و کاربلد به سینمای ایران خوشحال کرد. بی‌پولی، تجربه غافلگیرکننده‌ای برای کارگردان بوتیک به‌شمار می‌رفت. هرچند شاید از نظر مضمونی امکان پیداکردن شباهت‌هایی میان…

ناخدا خورشید با چنان استقبالی از سوی اکثر منتقدان روبه‌رو شده بود که می‌توانست کار ساخت فیلم بعدی را برای هر فیلمسازی سخت کند. در چنین شرایطی، حتی برای فیلمساز بزرگی همچون ناصر تقوایی نیز سخت بود که برای پروژه بعدی‌اش به‌سراغ دستمایه‌ای کاملا متفاوت برود. اگر ناخدا خورشید در جنوب ایران (جایی که…

مهمان مامان در مقایسه با فیلم قبلی داریوش مهرجویی یعنی بمانی که فیلم تیره‌وتاری بود، غیرمنتظره جلوه می‌کرد. مهرجویی که متخصص نمایش افرادی به ته خط رسیده، مردد و آشفته بود، این‌بار مردمی را نشان می‌داد که هر چند آه در بساط ندارند اما به‌خوبی می‌دانند که از زندگی‌شان چه می‌دانند. فضای امیدوارانه و…

بعد از دانکرک، اوپنهایمر دومین فیلمی است که کریستوفر نولان در مورد ابعادی از جنگ جهانی دوم ساخته است. شاید این نکته انتظار اولیه‌ای را در تماشاگری ایجاد کند که چشم‌انتظار تماشای اوپنهایمر است. دانکرک درام جنگی غیرمنتظره‌ای بود. با این‌که در آن فیلم 3 موقعیت مختلف از عملیات مشهور دانکرک مورد توجه…

در آغاز دوران معروف به اصلاحات، تهمینه میلانی فیلمساز شناخته‌شده‌ای بود. یکی از آثار او (دیگه چه خبر؟) به پرفروش‌ترین فیلم سال نمایش خود تبدیل شده بود و دیگر آثار او نیز عموما بحث‌هایی را میان منتقدان ایجاد کرده بودند. اما با دو زن بود که میلانی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فیلمسازان سینمای ایران شناخته…

اگر قرار باشد علیرضا داودنژاد را تنها با یک صفت توصیف کنیم، شاید «تجربه‌گرا» گزینه مناسبی باشد. داودنژاد بارها نشان داده که هیچ علاقه‌ای به پیمودن مسیرهای تجربه‌شده ندارد. به همین دلیل است که در کارنامه او با تنوع غیرمنتظره‌ای روبه‌رو می‌شویم. بچه‌های بد هم یکی از همین فیلم‌ها بود. اما اهمیت بچه‌های…

پابرهنه در بهشت نوید ظهور یک فیلمساز بااستعداد را به سینمای ایران می‌داد. با این وجود بعد از پرسه در مه بود که گروهی از منتقدان از بهرام توکلی به‌عنوان یکی از فیلمسازان مهم فعال در سینمای ایران نام بردند. در چنین شرایطی، اینجا بدون من از زمان ساخت به پروژه‌ای کنجکاوی‌برانگیز تبدیل شد. اما حضور توکلی…

سلطان که بیستمین فیلم سینمایی مسعود کیمیایی بود، در دوره‌ای ساخته شد و به نمایش درآمد که ساخت هر فیلمی توسط کیمیایی منجر به ایجاد جنجال می‌شد. شایعات مربوط به دست‌داشتن احتمالی سعید امامی در تولید سلطان (و همچنین ضیافت) باعث شد تا حساسیت‌ها نسبت به بیستمین فیلم مسعود کیمیایی بیشتر شود و خیلی‌ها…

خون‌بازی بازگشت رخشان بنی‌اعتماد به دغدغه‌های صریح اجتماعی بود. بنی‌اعتماد این‌بار معضل اعتیاد را دستمایه ساخت فیلم قرار داده بود. با این وجود، در خون‌بازی (در مقایسه با دیگر درام‌های اجتماعی سینمای ایران) با فضای متفاوتی روبه‌رو بودیم. شخصیت‌های کم‌تعداد و فضاسازی خلوت و ویژه‌ای که شباهتی به…

فیلم جدایی نادر از سیمین را می‌توان نقطه پایان دوره اول کارنامه سینمایی اصغر فرهادی دانست؛ دوره‌ای که با رقص در غبار و شهر زیبا (دو فیلمی که منتقدان را متوجه ورود یک استعداد تازه به سینمای ایران کردند) آغاز شد، با چهارشنبه‌سوری (که جایگاه فرهادی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فیلمسازان سینمای ایران را…

شاید زمانی که فیلم شوکران روی پرده رفت، کمتر کسی انتظار این را داشت تا با یکی از مهم‌ترین فیلم‌های دوره ملتهب پسا دوم خرداد روبه‌رو شود. در روزهای اول اکران هم به‌نظر نمی‌رسید که با پدیده ماندگاری روبه‌رو باشیم. حتی در جدول فروش هم شوکران در روزهای اول با فاصله‌ای کم پشت سر فیلم دختران انتظار (رحمان…

سامان مقدم با نخستین ساخته سینمایی‌اش، سیاوش، نشان داد که یک نیروی مهم تازه‌نفس وارد جریان اصلی سینمای ایران شده است. سیاوش از یک طرف به مسائل جوان‌پسند روز می‌پرداخت و از سوی دیگر بحث مهم اختلافات میان نسل قدیم و نسل تازه پاگرفته با عقاید متفاوت را مطرح می‌کرد. سیاوش شاید نگاه چندان عمیقی به مسائل…