مروری بر فیلم های پاندمی

۳ ماه قبل، نت‌فلیکس فیلم مستندی به نام پاندمی: چطور از شیوع جلوگیری کنیم («Pandemic: How to Prevent an Outbreak») را منتشر کرد که این روز‌ها محبوبیت زیادی پیدا کرده است. شاید هواداران این سریال مستند در هراس از بحران ویروس کرونا برای بهداشت جهانی می‌خواهند بدانند سرانجام این فاجعه چه خواهد شد. تماشای فیلم‌های مرتبط با فجایع پاندمی احتمالاً ما را به‌سوی دو چیز سوق خواهد داد: ترس از این که اوضاع بدتر خواهد شد یا آسایش خیال از این که بدانیم در پایان، زندگی راه خود را پیدا خواهد کرد.

کدام‌یک از فیلم ها و سریال‌های مرتبط با شیوع ویروس (که تعدادشان کم هم نیست)، همخوانی بیشتری با شرایط فعلی ما دارند؟ کدام‌یک بهترین راه برای واکنش نسبت به شیوع بیماری‌ها را نشان می‌دهد؟ برای پاسخ دادن به این سوالات، به سراغ برایان امان رفته‎‌ایم؛ یک متخصص محیط‌زیست در مرکز کنترل و جلوگیری از بیماری که در بخش پاتوژن‌های ویروسی ویژه کار می‌کند. ما سعی داریم با توجه به صحبت‌های او، این آثار را بررسی کنیم تا نشان دهیم که کدام‌یک از آنها نمایانگر یک واکنش معمولی و صحیح هستند.

حالا فیلم نیست، ویروس کرونا حالا به یک فاجعه پاندمی تبدیل شده و بیش از دو میلیون نفر در سرتاسر جهان را درگیر این بیماری کرده است. یکی از تصاویری که در این مدت بازنشر زیادی پیدا کرد عکس‌ها و کلیپ‌های مربوط به چک کردن تب مسافران هواپیما هنگام ورود به یک کشور دیگر بود. این موضوع، حالا همه‌جا در حال انجام است درست همانطور که در فیلم «دیوانگان» با عنوان اصلی «The Crazies» محصول سال ۲۰۱۰ دیدیم. همچنین در فیلم «من افسانه هستم» با عنوان اصلی «I Am Legend» از اسکنر‌های چشم استفاده شده بود. بااین‌حال، آقای امان اشاره کرد که چک کردن دمای بدن، تنها احتمال بیمار بودن فرد را تعیین می‌کند. برای تشخیص واقعی، نیاز است آزمایش خون فرد به آزمایشگاه فرستاده شود.

نقد و بررسی فیلم تانگوی شیطان

در مورد ویروس‌هایی که خواستگاه حیوانی داشته‌اند هم فیلم‌های زیادی ساخته شده است. پس از گذشت سه ماه از شیوع کووید ۱۹، آنچه از مطالعات و تحقیقات انجام‌شده برمی‌آید این است که این ویروس از خفاش‌ها نشئت گرفته است. بیماری ویروسی مرس و سارس نیز از حیوانات به انسان منتقل شده بودند. درحالی که فیلم «Contagion» تصویری دقیق‌تری از بیماری کرونا ارائه داده و روند انتقال آن از خفاش‌ها به خوک‌ها و سپس انسان‌ها را نمایش داده است، فیلم «Outbreak» هزاران مشکل دارد. برای مثال، در این فیلم مردم از یک کودک انسان به‌عنوان طعمه برای یک میمون استفاده می‌کنند؛ میمونی که در واقعیت اهل آمریکای جنوبی است اما در آفریقا به تصویر کشیده می‌شود. بنا به گفته آقای امان، این میمون برای بازی در نقش یک میمون با نژاد آمریکایی باید جایزه اسکار دریافت می‌کرد.

زمانی که فیلم مرتبط با فجایع پاندمی را با کمی موشکافی نگاه کنیم، اشکالات زیادی پیدا خواهیم کرد. اغلب اوقات، شخصیت‌ها قبل از ورود به محلی که ویروس وجود دارد گندزدایی می‌شوند، اما در واقعیت این کار پس از بازگشت آنها انجام می‌شود. در فیلم «Outbreak»، زمانی را به یاد دارید که داستین هافمن در لباس مخصوص مقابله با مواد خطرناک فرد دیگری را ملاقات می‌کند و تصور می‌کند که آلودگی را به او منتقل کرده است؟ این تصور، ساده‌لوحانه است: او تمام آلودگی‌های روی لباسش را به آن مرد منتقل کرده است. همچنین در فیلم تخیلی «نیروی آندرومدا» با عنوان اصلی «The Andromeda Strain» دیدیم که از ماده‌ای برای لایه‌برداری پوست استفاده می‌کردند. برایان امان در این مورد می‌گوید: «هیچکس با عقل سلیم اجازه نخواهد داد پوستش به حدی پخته شود که لایه‌ای از آن به خاکستر تبدیل و از بدنش جدا شود.»

موضوع دیگری که جای بحث دارد، ابزارها و تجهیزات ردیابی و آنالیز بیماری است؛ آیا آنها واقعی هستند؟ باید گفت تا حدودی بله. برایان اشاره کرد که الگوهای حرکت ویروس که در فیلم «طلوع سیاره میمون‌ها» («Dawn of the Planet of the Apes») می‌بینید نسبتاً واقعی و دقیق هستند اما اکثر چیزهایی که در سریال «مردگان متحرک» («The Walking Dead») دیده می‌شوند واقعی نیستند. بنا به گفته آقای امان، «مرکز کنترل و جلوگیری از بیماری از هوش مصنوعی استفاده نمی‌کند. این موضوع در فیلم «شیوع» به‌درستی نشان داده شده بود. در آن فیلم، شاهد یک شبیه‌سازی رایانه‌ای از نحوه عملکرد ویروس در بدن انسان بودیم. «ما یک نرم‌افزار رایانه‌ای برای تصویربرداری سه‌بعدی از خود ویروس داریم. ما می‌توانیم آنها را از طریق ترتیب‌گذاری شناسایی کنیم و متوجه شویم که کدام بخش‌های ویروس گیرنده هستند، از کجا به سلول انسان پیوند می‌خورند و کدام بخش‌ها موجب آسیب رساندن به انسان و درنهایت بیماری او می‌شوند.»

او در پایان صحبت‌هایش گفت: «من فکر می‌کنم ایده یک ویروس پاندمی (همه‌گیر) به‌راحتی می‌تواند موجب وحشت مردم شود، اما این بیماری‌ها آن چنان که فیلم های هالیوود نشان می‌دهد، غیرقابل‌کنترل نیستند. ما در مرکز کنترل و جلوگیری بیماری‌ها (CDC) کارهای زیادی انجام می‌دهیم تا اطمینان حاصل کنیم که شیوع بیماری‌ها شبیه به فیلم‌های هالیوودی نشود و به سطح پاندمی جهانی نرسیم. ویروس‌هایی که در این فیلم‌ها می‌بینید، اساساً زاده تخیلات نویسندگان هالیوود هستند و ویروس‌های دنیای واقعی تا این حد سریع عمل نمی‌کنند.»

ویدیوی کامل صحبت‌های برایان امان درباره فیلم های هالیوودی با موضوع شیوع ویروس را ببینید:

منبع: Wired